Μαυρίκιος (κράτος)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο όρος «Μαυρίκιος» ανακατευθύνει εδώ. Για τον βυζαντινό αυτοκράτορα, δείτε: Μαυρίκιος (αυτοκράτορας).

Συντεταγμένες:

20°17′00″S 57°33′00″E

Δημοκρατία του Μαυρίκιου

Republic of Mauritius
République de Maurice

Σημαία

Εθνόσημο

Εθνικό σύνθημα: "Stella Clavisque Maris Indici"(λατινικά)
"Αστέρι και Κλειδί του Ινδικού Ωκεανού"

Εθνικός ύμνος: Motherland(αγγλικά)
Μητέρα Πατρίδα

και μεγαλύτερη πόλη

Αγγλικά^[1]^[2]
εθνική γλώσσα: Κρεολική Μαυρίκιου

Πολίτευμα

Κοινοβουλευτική Δημοκρατία

Πρόεδρος
Αντιπρόεδρος
Πρωθυπουργός

Αμινά Γκουρίμπ-Φακίμ
Μονίκ Οχσάν Μπελεπό
Άνρουντ Τζάγκνοτ

Ανεξαρτησία
• Από το Ηνωμένο Βασίλειο
• Ισχύον Σύνταγμα

12 Μαρτίου 1968

12 Μαρτίου 1968, αναθεωρήθηκε στις 12 Μαρτίου 1992

Έκταση

• Σύνολο
• % Νερό
Ακτογραμμή

2.040¹ km² (179η)
0,05%
177 km

Πληθυσμός
• Εκτίμηση 2015
• Πυκνότητα

1.262.862^[3] (157η)
619,1 κατ./km² (19η)

Α.Ε.Π. (PPP)
• Ολικό (2009)
• Κατά κεφαλή

15,831 δισ. $^[4] (128η)
12.356 $^[4] (66η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό)
• Ολικό (2009)
• Κατά κεφαλή

9,156 δισ. $^[4] (121η)
7.146 $^[4] (67η)

ΔΑΑ (2014)

0,771 (63η) – υψηλός

Νόμισμα

Ρουπία Μαυρίκιου (MUR)

MUT (UTC +4)

+230

^{Περιλαμβάνονται επίσης τα Νησιά Αγκελέγκα, τα Καργκάντος Καράχος Σόαλς (Saint Brandon), και το Ροντρίγκες.}

Ο Μαυρίκιος είναι νησιωτικό κράτος του Ινδικού ωκεανού ανατολικά της Μαδαγασκάρης. Έχει συνολική έκταση 2.040 τ.χλμ. και πληθυσμό, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις του 2015, 1.262.862^[3] κατοίκους. (157η στον κόσμο)

Πίνακας περιεχομένων

[Απόκρυψη]

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χάρτης του Μαυρίκιου.

Δορυφορική απεικόνιση του Μαυρίκιου (2003).

Μαζί με τα νησιά Ρεϋνιόν και Ροντρίγκες, ο Μαυρίκιος αποτελεί το νησιωτικό συγκρότημα των νησιών Μασκαρέν. Αυτό το αρχιπέλαγος δημιουργήθηκε από μία σειρά υποθαλάσσιων ηφαιστειακών εκρήξεων πριν από περίπου 8 με 10 εκατομμύρια χρόνια κατά τη διέλευση της Αφρικανικής τεκτονικής πλάκας πάνω από το θερμό σημείο του Ρεουνιόν.

Το ίδιο το νησί του Μαυρίκιου περιβάλλεται από κοραλιογενείς υφάλους ενώ έχει ηφαιστειακή προέλευση. Περιμετρικά του νησιού εκτείνεται μία κορυφογραμμή από υψώματα, η οποία προέρχεται από την παλαιότερη ηφαιστειακή καλντέρα. Η ψηλότερη κορυφή του νησιού βρίσκεται στα νοτιοδυτικά και έχει ύψος 828 μ., ενώ ονομάζεται Πιτόν ντε λα Πετί Ριβιέρ Νουάρ (δηλ. κορυφή του μικρού μαύρου ποταμού). Στο κέντρο της ημιορεινής περιμέτρου εκτείνεται ένα ηπειρωτικό υψίπεδο.

Η συνολική έκταση του κράτους του Μαυρίκιου, το οποίο εκτός από το νησί περιλαμβάνει και τα νησιά Αγκαλέγκα, Σεντ Μπράντον και Ροντρίγκες, είναι 2.040 τ.χλμ. Η έκταση των ηπειρωτικών υδάτων ανέρχεται σε 10 τ.χλμ. Η ακτογραμμή του Μαυρίκιου είναι 177 χλμ. Το 49% της έκτασης του νησιού χαρακτηρίζεται ως καλλιεργήσιμο, με μόνιμες καλλιέργειες στο 6% της έκτασης, δάση στο 22% και άλλες χρήσεις γης στο υπόλοιπο 23% της έκτασης, με βάση στοιχεία του 1993. Οι αρδευόμενες εκτάσεις καλύπτουν έκταση 200 τ.χλμ. (1998).

Το τοπικό κλίμα είναι τροπικό, ενώ επηρεάζεται παράλληλα από τους νοτιοανατολικούς αληγείς ανέμους, προσδιορίζοντας δύο εποχές. Ο χειμώνας είναι θερμός και ξηρός και διαρκεί από το Μάιο ως και το Νοέμβριο, ενώ τους υπόλοιπους μήνες το καλοκαίρι είναι ζεστό και υγρό. Από το Μάιο ως το Σεπτέμβριο το νησί επηρεάζεται από αντικυκλωνικά συστήματα, ενώ η περίοδος των κυκλώνων εντοπίζεται από το Νοέμβριο ως τον Απρίλιο. Οι τελευταίοι τροπικοί κυκλώνες που είχαν έντονες επιδράσεις στο νησί ήταν ο Ολάντα το 1994 και ο Ντίνα το 2002.

Η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη του νησιού είναι το Πορτ Λουί στα βορειοδυτικά, ενώ άλλοι σημαντικοί οικισμοί είναι το Ρόουζχιλ, η Μπο Μπασίν, η Κουρεπίπ, το Βακόας, το Φίνιξ και η Κουάτρ Μπορν.

Πολιτική Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η διοικητική διαίρεση του Μαυρίκιου.

Κύριο λήμμα: Διοικητική διαίρεση του Μαυρίκιου

Ο Μαυρίκιος διαιρείται διοικητικά σε 9 διαμερίσματα, με τις αντίστοιχες τοπικές πρωτεύουσες. Τα διαμερίσματα διαιρούνται σε δήμους:

(1) Μπλακ Ρίβερ (Ταμαρίν)
(2) Φλακ (Σεντρ ντε Φλακ)
(3) Γκραντ Πορτ (Μαμπούρ)
(4) Μόκα (Μόκα)
(5) Παμπλεμούς (Τριολέ)
(6) Πλεν Βιλέμ (Ρόουζχιλ)
(7) Πορτ Λουί (Πορτ Λουί)
(8) Ριβιέρ ντου Ρεμπάρτ (Πουντρ ντ' Ορ)
(9) Σαβάν (Σουιλάκ)

Αντίστοιχα, το κράτος του Μαυρίκιου περιλαμβάνει ως εξαρτημένες περιοχές και τα γειτονικά νησιά και νησιωτικά συγκροτήματα Αγκαλέγκα με πρωτεύουσα το Βινγκ Σινγκ, τα Καργάντος Καράχος Σοάλ (ή Σεντ Μπράντον) με πρωτεύουσα το Ραφαέλ, και το νησί Νησί Ροντρίγκεςμε πρωτεύουσα το Πορτ Ματουρέν. Ο Μαυρίκιος διεκδικεί την κυριότητα στο αρχιπέλαγος Τσάγκος από το Ηνωμένο Βασίλειο και το νησί Τρομελίν από τη Γαλλία.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μία ταχυδρομική κάρτα της εποχής 1900-1910 με το θέατρο του Πορτ Λουί.

Το νησί του Μαυρίκιου ήταν γνωστό στους Άραβεςκαι Ινδονήσιους ναυτικούς από τον 10ο αιώνα. Πρώτοι όμως εγκαταστάθηκαν οι Πορτογάλοι το 1507, οι οποίοι και ίδρυσαν σε αυτό μία βάση ανεφοδιασμού, χωρίς όμως κάποιο μόνιμο οικισμό. Το 1598, τρία πλοία από έναν Ολλανδικό στόλο με προορισμό τα νησιά των μπαχαρικών κατέληξαν στον Μαυρίκιο σε συνέχεια ενός τυφώνα. Οι ναυτικοί αυτοί έδωσαν στο νησί το σημερινό όνομά του για να τιμήσουν τον πρίγκηπα Μαυρίκιο του Νασάου, κυβερνήτη και κληρονόμο των Κάτω Χωρών. Το 1638, οι Ολλανδοί ίδρυσαν και την πρώτη μόνιμη αποικία, την οποία όμως εγκατέλειψαν κάποιες δεκαετίες αργότερα λόγω των δυσμενών κλιματικών συνθηκών. Το 1715, οι Γάλλοι, οι οποίοι κατείχαν το γειτονικό νησί Μπουρμπόν (το σημερινό Ρεϋνιόν), κατέλαβαν τον Μαυρίκιο και τον μετονόμασαν σε Ιλ ντε Φρανς (δηλ. το νησί της Γαλλίας). Με τη Γαλλική κυριαρχία, στο νησί αναπτύχθηκε μία εύρωστη οικονομία βασισμένη στην παραγωγή ζάχαρης. Κατά τους Ναπολεόντειους πολέμους (1803-1815), το νησί έγινε στόχος των Βρετανών, οι οποίοι προσπάθησαν να το καταλάβουν. Παρά τη νίκη των Γάλλων στη ναυμαχία του Γκραντ Πορτ, τη μοναδική γαλλική ναυτική νίκη απέναντι στον βρετανικό στόλο, οι Γάλλοι παρέδωσαν τον Μαυρίκιο τρία χρόνια αργότερα μετά από μία απόβαση των Βρετανών στην τοποθεσία Καπ Μαλερό. Η επίσημη παράδοση του νησιού στο βρετανικό στέμμα έγινε το 1810 με τον όρο της διατήρησης των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας γης και περιουσίας για τους Γάλλους αποίκους, αλλά και τη διατήρηση της Γαλλικής γλώσσας και νομοθεσίας σε αστικά και ποινικά θέματα. Με τη βρετανική κυριαρχία, το όνομα του νησιού επανήλθε ως Μαυρίκιος.

Δημογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ανάπτυξη του πληθυσμού (1961-2003) από στοιχεία του FAOSTAT.

Η εκτίμηση για τον πληθυσμό του κράτους είναι 1.262.862^[3] κάτοικοι (2015), γεγονός που κατατάσσει τον Μαυρίκιο στην 157η θέση στον κόσμο. Από αυτό το σύνολο, στο νησί του Μαυρίκιου κατοικούν 1.220.530 με βάση στοιχεία του 2015. Η τοπική κοινωνία περιλαμβάνει πολλές εθνικές ομάδες, καθώς οι σημερινοί κάτοικοι κατάγονται από την ηπειρωτική Αφρική (κρεολοί), την Ινδία, τη Γαλλία και την Κίνα, αλλά και από πολλές άλλες χώρες ή περιοχές.

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία (2015), ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού είναι 0,64% ανά έτος, ενώ ο ρυθμός γεννήσεων 13,29 ανά χίλιους κατοίκους, ο ρυθμός θανάτων 6,91 ανά χίλιους κατοίκους. Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού το 2015 είναι τα 75,4 χρόνια (71,94 χρόνια για τους άνδρες και 79,03 για τις γυναίκες).^[5]

Θρήσκευμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 52% των κατοίκων ασπάζονται τον Ινδουισμό, ενώ το 28% ανήκουν στην Καθολική Εκκλησία και το 17% στο Ισλάμ. Οι περισσότεροι κρεολοί κάτοικοι είναι χριστιανοί, ενώ η πλειοψηφία των μουσουλμάνων και το σύνολο των ινδουιστών προέρχονται από την Ινδία και το Πακιστάν. Μικρό ποσοστό των μουσουλμάνων κατάγεται από τη Μέση Ανατολή. Οι ινδουιστές ανήκουν στις γλωσσικές ομάδες των Μποτζπουρί, Ταμίλ, Μαράτι και Τέλουγκου. Μία μειοψηφία κατοίκων κατάγονται από την Κίνα, αρκετοί από τους οποίους έχουν ασπαστεί τον χριστιανισμό και κυρίως τον καθολικισμό, ενώ ορισμένοι ακολουθούν παράλληλα τις βουδιστικές και κομφουκιανιστικές παραδόσεις. Επίσης, υπάρχουν 1.767 Μάρτυρες του Ιεχωβά^[6] και 442 Μορμόνοι της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών^[7].

Γλώσσα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο σύνταγμα της χώρας δεν γίνεται αναφορά σε επίσημη γλώσσα, ενώ οι επικρατέστερες στο σύνολο του πληθυσμού είναι τα Αγγλικά, τα Γαλλικά και τα τοπικά Κρεολικά, μία κρεολική γλώσσα βασισμένη στα Γαλλικά.^[8] Το κοινοβούλιο χρησιμοποιεί ως επίσημη γλώσσα τα Αγγλικά, αλλά καθένας μπορεί να μιλήσει και στα Γαλλικά στις συνεδριάσεις.^[9]^[10] Τα Αγγλικά είναι γενικά αποδεκτά ως επίσημη γλώσσα της χώρας στην κυβέρνηση και τα δικαστήρια, αλλά επίσης η καθομιλουμένη είναι και η τοπική κρεολική.^[11]

Η χρήση των διαφόρων γλωσσών εξαρτάται από την περίσταση.^[12] Στα σπίτια χρησιμοποιείται κυρίως η κρεολική και τα Μποτζπουρί, τα γαλλικά και τα κρεολικά στις επιχειρήσεις και το εμπόριο, ενώ τα αγγλικά στην εκπαίδευση και τη διοίκηση.^[12] Τόσο τα αγγλικά, όσο και τα γαλλικά, με μακροχρόνια κοινωνική ιστορία στον Μαυρίκιο, προτιμούνται σε ακαδημαϊκό ή επαγγελματικό περιβάλλον.^[12] Οι περισσότερες εφημερίδες και τα μέσα επικοινωνίας είναι στα γαλλικά.^[13]

Τα τοπικά κρεολικά του Μαυρίκιου μιλιούνται από το 90% του πληθυσμού και θεωρούνται η εθνική γλώσσα.^[12] Ιστορικά, γεννήθηκαν τον 18ο αιώνα από σκλάβους για να μπορούν να επικοινωνούν τόσο μεταξύ τους όσο και με τους Γάλλους αποικιοκράτες, οι οποίοι δεν καταλάβαιναν τις διάφορες Αφρικανικές διαλέκτους. Άλλες γλώσσες στον Μαυρίκιο περιλαμβάνουν τα Ταμίλ, τα Χίντι, τα Μαράτι, τα Ουρντού, τα Χάκα (κινεζική διάλεκτος), τα Γκουτζαράτι, και τα Μποτζπουρί, τα οποία είναι ένα μίγμα διαλέκτων της Ινδίας που χρησιμοποιήθηκε από τους πρώτους Ινδούς αποίκους.^[11] Οι περισσότεροι κάτοικοι είναι τουλάχιστον δίγλωσσοι ή και τρίγλωσσοι.^[14]^[15]^[11]^[13]

Πολιτισμός και τοπική κουλτούρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μία γυναίκα χορεύει στη μουσική σέγκα στο Πουά-ο-Πιμέ του Μαυρίκιου

Η τοπική κουζίνα του Μαυρίκιου αποτελεί ένα μίγμα επιρροών από την Ινδία, την Κίνα, την Ευρώπη και την Αφρική. Σύνηθες είναι το φαινόμενο ένα γεύμα να συνθέτει στοιχεία από όλες αυτές τις παραδόσεις.

Η παραγωγή σε ρούμι, παράγωγο του ζαχαροκάλαμου, είναι διαδεδομένη στο νησί. Το ζαχαροκάλαμο εισήχθη στο Μαυρίκιο από τους Ολλανδούς το 1683, με κύριο στόχο την παραγωγή "αράκ", οινοπνευματώδους ποτού που αποτέλεσε πρόδρομο για το ρούμι. Η παραγωγή ζαχαροκάλαμου αναπτύχθηκε ιδιαίτερα με τις διοικήσεις των Γάλλων και των Βρετανών, οι οποίες και συνέβαλαν καθοριστικά στην οικονομική ανάπτυξη του νησιού. Ο Πιερ Σαρλ Φρανσουά Αρέλ ήταν ο πρώτος που πρότεινε την ιδέα της απόσταξης σε ρούμι στο νησί το 1850.

Η τοπική παραδοσιακή μουσική είναι γνωστή με την ονομασία σέγκα, ενώ έχει αφρικανικές ρίζες και τα παραδοσιακά όργανα είναι κυρίως κρουστά από δέρματα αιγών και μεταλλικά κρουστά τρίγωνα. Τα τραγούδια συνήθως περιγράφουν τα δεινά της σκλαβιάς, και έχουν σήμερα προσαρμοστεί στην κοινωνική σάτιρα για να καυτηριάσουν τις διακρίσεις κατά του έγχρωμου πληθυσμού. Οι άντρες συνήθως παίζουν τα μουσικά όργανα, ενώ οι γυναίκες παράλληλα χορεύουν ερωτικούς συνοδευτικούς χορούς.

Ο Μαυρίκιος αποτελούσε το μόνο γνωστό ενδιαίτημα του εξαφανισμένου πτηνού Ντόντο.

Το 1847, ο Μαυρίκιος έγινε η πέμπτη περιοχή στον κόσμο που εξέδιδε γραμματόσημα. Οι δύο τύποι γραμματοσήμων εκείνης της εποχής, γνωστοί ως ταχυδρομικά γραμμάτια του Μαυρικίου, είχαν ονομαστική αξία μία πέννα (σε κόκκινο χρώμα) και δύο πέννες (σε μπλε), ενώ θεωρούνται από τα πιο πολύτιμα και διάσημα γραμματόσημα για συλλέκτες στον κόσμο.

Όταν ανακαλύφθηκε, το νησί του Μαυρίκιου αποτελούσε ενδιαίτημα για ένα είδος πτηνού, μέχρι τότε άγνωστου, το οποίο οι Πορτογάλοι ονόμασαν Ντόντο, καθώς δεν φαινόταν να είναι ιδιαίτερα έξυπνο. Μέχρι το 1681, ο πληθυσμός των Ντόντο είχε εξολοθρευτεί από τους κατοίκους ή τα κατοικίδια ζώα τους. Το Ντόντο εικονίζεται σήμερα να στηρίζει το εθνικό έμβλημα της χώρας.

Το νησί ευνόησε επίσης μία ποικιλόμορφη εικαστική παραγωγή στη λογοτεχνία, τόσο στα Γαλλικά, τα Αγγλικά αλλά και τα κρεολικά. Ο Ζαν Μαρί Γκυστάβ Λε Κλεζιό, βραβευμένος με το Νόμπελ λογοτεχνίας το 2008, είναι γαλλο-κρεολικής καταγωγής και διαμένει στο νησί αρκετό διάστημα.

Επίσης, οι γιορτές του νησιού περιλαμβάνουν τα Χριστούγεννα, την κινεζική Πρωτοχρονιά, την Πέρ Λαβάλ, το Ντιβαλί, το Μαχασιβρατρί και το Έιντ Αλ-Φιτρ.

Οι ψυχαγωγικές δραστηριότητες είναι ποικίλες, κυρίως για τη στήριξη της τουριστικής βιομηχανίας. Τα θαλάσσια σπορ αποτελούν σημαντικό στοιχείο, όπως και η αλιεία, το γουίντι σέρφινγκ, το θαλάσσιο σκι, η ιστιοπλοΐα, αλλά ακόμα και η υποβρύχια ξενάγηση. Χερσαίες δραστηριότητες είναι το γκολφ, το τέννις, το σκι, το κυνήγι, η ποδηλασία, η ιππασία και η πεζοπορία.

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χάρτης του Μαυρίκιου (Πηγή: CIA World Factbook)

Το ΑΕΠ της χώρας είναι 15,7 δις $ (εκτίμηση 2009). Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ είναι 4,70% (εκτίμηση 2004). Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι 12.261 $ (εκτίμηση 2009).

Συνθήκες διαβίωσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα στο Ναϊρόμπι, το Νοέμβριο του 2008, η χώρα είναι η καλύτερη για τα παιδιά της Αφρικής αναφορικά με τις συνθήκες διαβίωσης.^[16]

Διακυβέρνηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρόεδρος της χώρας μετά την παραίτηση του Κέιλας Πραγκ ανέλαβε η επιστήμονας Αμινά Γκουρίμπ-Φακίμ από τις 5 Ιουνίου 2015, η οποία είναι και η πρώτη γυναίκα στο αξίωμα αυτό. Πρωθυπουργός είναι ο Άνρουντ Τζάγκνοτ.

Αντιπρόεδρος του Μαυρίκιου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από το 1992, οπότε η χώρα έγινε δημοκρατία, έχει και αντιπρόεδρο. Σημερινή Αντιπρόεδρος (από τον Νοέμβριο του 2010) είναι η Μονίκ Οχσάν Μπελεπό.

Όνομα	Από	Έως
Ραμπιντρανάθ Γκουρμπουρούν	1992	1η Ιουλίου 1997
Αντζίντι Τσετιάρ	1η Ιουλίου 1997	17 Φεβρουαρίου 2002
Ραούφ Μπουντούν	17 Φεβρουαρίου 2002	24 Αυγούστου 2007
Αντζίντι Τσετιάρ	24 Αυγούστου 2007	15 Σεπτεμβρίου 2010
Μονίκ Οχσάν Μπελεπό (Monique Ohsan Bellepeau)	12 Νοεμβρίου 2010	σημερινή